Raad op Zaterdag

Iedere stem telt bij verkiezingen! Maar hoe zorgt u ervoor dat ook iedere stem kan worden uitgebracht en gehoord? Daar gaan we op in tijdens deze sessie. We staan met name stil bij toegankelijkheid van verkiezingen en de Lokale Inclusie Agenda en geven tips voor wat u als raadslid kunt doen om hieraan bij te dragen.

In 2026 is het tien jaar geleden dat Nederland het VN-verdrag Handicap ratificeerde. Dit verdrag waarborgt de rechten van mensen met een beperking. Gemeenten hebben vanaf de ratificatie de plicht om samen met ervaringsdeskundige inwoners een lokale inclusieagenda (LIA) op te stellen.

Hoe staat het nu met de LIA’s? En wat kunt u als raadslid doen om de LIA onder de aandacht van het college te brengen én te houden?

Met de ratificatie van het VN-verdrag Handicap is in 2016 ook de Kieswet aangepast, om stemmen toegankelijker te maken voor mensen met een beperking. Met het actieplan Toegankelijk Stemmen werken gemeenten aan betere toegankelijkheid van verkiezingen. In deze sessie informeren we u over het onlangs vernieuwde actieplan en geven we tips hoe gemeenten een verkiezing zo toegankelijk mogelijk kunnen maken. Maar ook voor hoe u als gemeenteraadslid en/of uw politieke partij mensen met een beperking beter kunt betrekken. Met tips voor onder meer uw verkiezingsprogramma.

Benieuwd hoe u, voor én na de gemeenteraadsverkiezingen, kunt bijdragen aan een toegankelijkere samenleving? Schrijf u dan in voor deze sessie.

Spreker: Joyce van der Klauw, VNG

Weet wat er op je af komt! Oriëntatie op het wethouderschap.

Tijdens deze sessie wordt inzicht geboden in diverse aspecten van het wethouderschap. Denk hierbij aan de vele borden waarop je als wethouder te schaken hebt (het college, de fractie, de raad, het ambtelijk apparaat en niet op de laatste plaats het thuisfront). Daarnaast helpen wij je inzicht te verkrijgen in je eigen capaciteiten en bijbehorende wethouderscompetenties. Tijdens het programma is er aandacht voor de inwerkfase, zodat de eerste 100 dagen als wethouder als een zachte landing kunnen worden ervaren. Wij horen namelijk nog te vaak dat wethouders deze periode achteraf hebben ervaren als een sprong in het diepe.

De sessie wordt gegeven door de Wethoudersvereniging,

Sprekers: Gerard Bruijniks

De democratie staat onder druk; internationaal en nationaal wordt daar veel over geschreven, maar wat betekent dat lokaal? Wat gebeurt er in jouw gemeente om burgers meer invloed en zeggenschap te geven? Wat gebeurt er om de (lokale) democratie te beschermen, versterken en vernieuwen? De Lokale Democratie Coalitie (LDC) wil samen met raadsleden werken aan versterking en vernieuwing van de lokale democratie; op naar een Lokale Democratie Agenda voor de verkiezingen 2026. We werken aan een netwerk van raadsleden die zich druk maken over de onvrede die leeft bij mensen die zich niet gehoord voelen, over zeggenschap, over polarisatie, over de verbinding tussen representatieve en gemeenschapsdemocratie en de vitaliteit van de lokale democratie.

Tijdens de sessie staan twee vragen centraal:

1. Watdan: wat kunnen we doen? Wat moet er op de Agenda voor (vernieuwing/versterking) lokale democratie?
2. Hoedan: hoe kunnen we raadsleden hierbij ondersteunen? Bijvoorbeeld met een raadsledennetwerk?

Dus, ben jij bezorgd dat mensen afhaken en zoek je naar manieren om mensen een stem te geven. Via burgerberaden, stevige participatie, co creatie, initiatieven, meerkeuzenreferenda, burgerpanels, maatschappelijke akkoorden of anders? Wil je hierover uitwisselen met andere raadsleden en experts? Wil je meewerken aan een lokale democratie agenda? Kom dan naar deze sessie!

Sprekers: Jornt Zuijlen en Niesco Dubbelboer

Even over gemeentefinanciën…

Wat is het ravijn eigenlijk? Wat is de normeringssystematiek? Hoe zit het met de verdeling van het gemeentefonds? Op deze en andere vragen krijgt u antwoord in deze deelsessie. Peter van Zoest (VNG Teammanager Financiën) en/of David Rietveld (VNG Coördinator Gemeentefinanciën) geven in vogelvlucht weer hoe de gemeentefinanciën in elkaar zitten en wat de actuele stand van zaken is.

Spreker: David Rietveld en Peter van Zoest

Het formatieproces is een cruciale fase waarin de invloed van de raad niet vanzelfsprekend is. Juist daarom is het belangrijk dat raadsleden goed voorbereid zijn en weten welke rol

zij kunnen en willen spelen. Deze sessie helpt raadsleden en griffiers om met vertrouwen het formatieproces in te gaan en regie te nemen op een moment dat het er echt toe doet.

We gaan in op de keuzes en dilemma’s die tijdens de collegevorming spelen en bespreken welke rolopvattingen en instrumenten daarbij passen aan de hand van de handreiking ‘De raad aan zet bij collegevorming’.

Spreker: Paul van Ruitenbeek, medewerker van de raadsledenvereniging

De democratie staat onder druk. In de wereld om ons heen, maar ook in Nederland. Er is sprake van democratische erosie. Als meest nabije overheid staan wij steeds vaker in de frontlijn van deze ontwikkeling. Maar hebben we wel een strijdplan? Welke rol kunnen raadsleden hierbij spelen? Hoe kunnen we ook in de toekomst democratische waarden zoals tegenmacht en tegenspraak, ruimte voor het perspectief van de minderheid en gelijkwaardigheid borgen? Wat is er nodig voor een actieve verdediging van de democratie? Moeten we als meest nabije overheid hier een actievere rol in gaan spelen en wat kunnen we al zelf doen richting de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2026.

Sprekers: Shakira van Steenis, senior-adviseur Lokaal Bestuur van de VNG

Nu steeds meer regio’s in Nederland kampen met netcongestie is de energietransitie in een nieuwe fase beland: waar de focus in het verleden lag op het behalen van de klimaatdoelen, is steeds duidelijker dat een toekomstbestendige energievoorziening randvoorwaardelijk is voor ontwikkelingen in veel andere domeinen. Als het nu gaat om het realiseren van nieuwe woningen, het aantrekken of uitbreiden van bedrijven of het mogelijk maken van mobiliteit, zonder energie komen we niet verder. De vraag die centraal staat in deze sessie is: wat betekent energie als randvoorwaarde voor de strategie van uw gemeente? En hoe vult u daarbij uw kaderstellende, controlerende en volkversvertegenwoordigende rol in? Leidt dit ook tot een nieuwe manier van communiceren richting inwoners en uw achterban?

Spreker: Erik van Zuylen

De democratie verplaatst zich steeds vaker van het dorpsplein naar social media. Hoe krijgt de democratie vorm op dat ‘digitale dorsplein’? Sociale media zijn in de afgelopen jaren uitgegroeid tot een invloedrijk communicatiekanaal voor gemeenten. Ze worden gebruikt om inwoners te informeren, maatschappelijke campagnes te voeren en om te weten wat er speelt in buurten en wijken. Maar we zien ook dat verschillende platforms politieke kleur kiezen, desinformatie verspreiden en onvoldoende bescherming bieden aan kwetsbare groepen. Bovendien neemt de online agressie richting politieke ambtsdragers al maar toe. Sociale media zijn een onderdeel van de digitale publieke ruimte, die een cruciale rol speelt in de democratie.

Hoe afhankelijk zijn gemeenten van sociale media? Waar staat het op gespannen voet met de democratie? Wat betekent dit voor de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen op dit ‘digitale dorpsplein’? Hoe kunnen gemeenten omgaan met sociale media om de democratie te beschermen? Hoe kunt u hier uw kaderstellende, controlerende en volksvertegenwoordigende rol invullen?  En wat doet de VNG om de democratie op het digitale dorpsplein te beschermen?

Spreker: Hanke Nijman, Sr. beleidsadviseur Digitale Samenleving bij VNG